W 2023 r. po raz pierwszy każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która opłaca składki na własne ubezpieczenia, ma obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taki obowiązek wynika między innymi z faktu, że od 1 stycznia 2022 r. podstawa wymiaru składki zdrowotnej ustalana jest zależnie od tego, jaki rodzaj pozarolniczej działalności prowadzi płatnik i od tego, jaką formę opodatkowania stosuje do przychodów z działalności.
Rozliczenie roczne składki zdrowotnej za 2022 r. należy dokonać do 22 maja 2023 r.
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej dotyczy płatnika składek, jeżeli w 2022 r. stosowana była jedna z poniższych form opodatkowania:
- zasady ogólne – podatek według skali,
- zasady ogólne – podatek liniowy,
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej nie obejmuje jednak: artystów, wspólników spółki komandytowej, płatników rozliczających się na karcie podatkowej, jednoosobowej spółki z o.o., a także osób współpracujących.
Rozliczenie roczne składek płatnik powinien przekazać w dokumencie za kwiecień 2023 r.:
- w ZUS DRA (blok XII), jeżeli prowadzi działalność gospodarczą jednoosobowo,
- w ZUS RCA (blok III.F), jeżeli opłaca składki za inne osoby (np. pracowników, zleceniobiorców).
Istotne jest to, że od 1 maja 2023 r. obowiązują nowe wzory dokumentów ZUS DRA i ZUS RCA.
W przypadku, gdy z rozliczenia rocznego wynika, że składka na ubezpieczenie zdrowotne została:
- opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, będzie przysługiwał jej zwrot. Jednak, gdy występują wcześniejsze zaległości za składki lub nienależnie pobrane świadczenia z ubezpieczenia społecznego to napłata nie zostanie zwrócona;
- opłacona w kwocie niższej niż ustalona – to wtedy należy ją uregulować wraz ze składką za kwiecień 2023 r., czyli do 22 maja.
Zgodnie z art. 81 ust. 2m ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej zwrot nadpłaty następuje na podstawie wniosku przygotowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych po złożeniu rozliczenia rocznego przez płatnika składek. Wniosek składany jest wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie teleinformatycznym.
Zatem wniosek o zwrot nadpłaty ZUS utworzy na profilu płatnika na Platformie PUE ZUS. Płatnik będzie musiał sprawdzić i podpisać wniosek, a następnie wysłać go do ZUS – do 1 czerwca 2023 r.
Nadpłatę ZUS przekaże na rachunek bankowy, który jest zapisany na koncie płatnika składek, najpóźniej do 1 sierpnia.
Źródło: Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej ze środków publicznych oraz https://www.zus.pL/