Wprowadzenie od 1.1.2019 r. podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków kapitałowych jest konsekwencją wdrożenia do polskiego porządku prawnego regulacji wynikających z dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z 12.7.2016 r.
Zgodnie z nowymi przepisami opodatkowaniu podlegają niezrealizowane jeszcze zyski kapitałowe, w związku z przeniesieniem przez podatnika do innego państwa aktywów, w tym wchodzących w skład zagranicznego zakładu, lub ze zmianą rezydencji podatkowej. Ministerstwo Finansów bardzo rozszerzająco potraktowało wytyczne dyrektywy ATAD, ponieważ w Polsce objęło nowym podatkiem również osoby fizyczne, podczas gdy dyrektywa nakładała taki wymóg wyłącznie w stosunku do osób prawnych.
W dyrektywie kształt regulacji dotyczący podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków kapitałowych osób prawnych został zdeterminowany potrzebą uwzględnienia w tym obszarze wniosków płynących z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Polska wybierając podejście bardziej restrykcyjne, naraża się na ryzyko stwierdzenia niezgodności tych przepisów z prawem unijnym. W opracowaniu zostały przeanalizowane nowe rozwiązania zmierzające do ograniczenia erozji podstawy opodatkowania w zakresie opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych z uwzględnieniem orzecznictwa TSUE w kontekście praw podatnika.
A. Franczak, Prawa podatnika w kontekście polskich przepisów dotyczących opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa finansowego. Problemy, koncepcje, wyzwania i rozwiązania, C.H. Beck, Warszawa 2020.