W praktyce występuje obecnie duże zainteresowanie nową ulgą w podatkach dochodowych, która została wprowadzona wraz z wejściem w życie przepisów tzw. Polskiego Ładu. Ulga na prototyp została wprowadzona poprzez dodany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 26ga, a do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych art. 18ea. Ulga na prototyp polega na możliwości dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania 30% kosztów uzyskania przychodów dotyczących produkcji próbnej i wprowadzenia na rynek nowego produktu. Co oznacza w praktyce, że zastosowanie ulgi na prototyp, pozwala na rozliczenie w podatku dochodowym 130% poniesionych kosztów, czyli: 100% jako koszt uzyskania przychodów oraz dodatkowo 30% jako odliczenie w ramach ulgi.
W uldze na prototyp wprowadzono jednak warunek, że kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć 10% dochodu osiągniętego z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, a w przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych wysokość odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć 10% dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów niż z zysków kapitałowych.
Zgodnie z art. 26ga ust. 1 u.p.d.o.f. oraz 18ea ust. 11 u.p.d.o.p. odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia na rynek nowego produktu. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.
Ustawodawca wskazuje co należy rozumieć przez określenie „produkcja próbna nowego produktu” – rozumie się przez to etap rozruchu technologicznego produkcji niewymagający dalszych prac projektowo-konstrukcyjnych lub inżynieryjnych, którego celem jest wykonanie prób i testów przed uruchomieniem procesu produkcji nowego produktu, powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, przy czym etap rozruchu technologicznego obejmuje okres od momentu poniesienia pierwszego kosztu związanego z tym etapem do momentu rozpoczęcia produkcji nowego produktu.
Natomiast „przez wprowadzenie na rynek nowego produktu” rozumie się działania podejmowane w celu przygotowania dokumentacji służącej uzyskaniu w odniesieniu do produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych certyfikatów i zezwoleń umożliwiających skierowanie produktu do sprzedaży.
Zgodnie z art. 26ga ust. 5 u.p.d.o.f. oraz art. 18ea ust. 5 u.p.d.o.p. kosztami produkcji próbnej nowego produktu są:
- cena nabycia lub koszt wytworzenia fabrycznie nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu;
- wydatki na ulepszenie poniesione w celu dostosowania środka trwałego do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu;
- koszty nabycia materiałów i surowców nabytych w celu produkcji próbnej nowego produktu.
Zgodnie z art. 26ga ust. 6 u.p.d.o.f. oraz art. 18ea ust. 6 u.p.d.o.p. kosztami wprowadzenia na rynek nowego produktu są koszty:
- badań, ekspertyz, przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa, uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznakowań związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania oraz koszty opłat pobieranych w celu ich uzyskania, odnowienia lub przedłużenia;
- badania cyklu życia produktu;
- systemu weryfikacji technologii środowiskowych.
Koszty produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia na rynek nowego produktu pomniejsza się o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Ulga na prototyp jest bardzo atrakcyjnym rozwiązaniem, pozwalającym na duże oszczędności. Istotne jest jednak to, aby planując możliwość zastosowania tej ulgi skonsultować wcześniej z ekspertem koszty kwalifikowalne, aby nie zostały one zakwestionowane na późniejszym etapie przez organ podatkowy.