Istota sporu w rozpoznawanej przez NSA sprawie sprowadza się do określenia, czy skarżący pełnił funkcję członka zarządu w okresie w którym upływał termin płatności zaległości podatkowej. Skarżący wskazał na znajdujący się w aktach sprawy dokument – rezygnację z pełnienia funkcji członka zarządu. Organ z kolei uważał, że rezygnacja była nieskuteczna bowiem została błędnie skierowana do wspólników spółki zamiast do samej spółki.
Oceniając zasadność skargi kasacyjnej NSA wskazał, że zgodnie z art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialności odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
(1) nie wykazał, że:
(a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. poz. 978) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, albo
(b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
(2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Według § 2 art. 116 Ordynacji podatkowej odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a Ordynacji podatkowej powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.
NSA wskazane powyżej przesłanki podzielił na dwie grupy:
- przesłanki pozytywne orzeczenia odpowiedzialności członka zarządu (które muszą być spełnione, aby wydanie decyzji w tym przedmiocie było możliwe). Do przesłanek pozytywnych zaliczyć należy okoliczność, że dana osoba pełniła obowiązki członka zarządu spółki, w okresie, w którym powstała zaległość podatkowa oraz konieczność stwierdzenia bezskuteczności egzekucji prowadzonej do majątku spółki;
- przesłanki negatywne (które nie mogą zaistnieć, aby organ podatkowy mógł orzec o tej odpowiedzialności). Przesłankami negatywnymi są natomiast te okoliczności, które może wskazać członek zarządu, a które potwierdzają podjęte przez niego działania zwalniające go z odpowiedzialności za zaległości spółki.
NSA przypomniał, że mandat członka zarządu może wygasnąć w trakcie jego kadencji przez rezygnację z pełnionej funkcji albo odwołanie ze składu zarządu w każdym czasie uchwałą wspólników. Miarodajną chwilą dla oceny rezygnacji jest złożenie oświadczenia woli spółce reprezentowanej w tym zakresie, zgodnie z art. 205 §2 lub art. 373 § 2 Kodeksu spółek handlowych, przez jednego członka zarządu lub prokurenta.
NSA przyznał rację sądowi pierwszej instancji, który słusznie zwrócił uwagę, że okolicznością wymagającą ponownego ustalenia przez organ jest, czy rezygnacja skarżącego doszła do adresata w taki sposób, aby mógł on zapoznać się z jego treścią. Zgodnie bowiem z treścią art. 61 Kodeksu cywilnego dla skuteczności oświadczenia woli istotne jest jego dojście do adresata w taki sposób, aby mógł on zapoznać się z jego treścią.
Wyrok NSA z dnia 31 stycznia 2022 r., III FSK 4643/21.